An Triail sample answer (2013)

Rinne mé staidéar ar an drama ‘an triail’ le Máireád Ní Ghráda. Aontaím leis an ráiteas go bhfuil baint mhór ag Pádraig i saol Máire.

Is é Pádraig údar gach oilc (Pádraig is the cause of all evil) i saol Máire. Is duine slim sleamhain é gan puinn scrupaill. Is breagadóir é agus duine a dhéanfadh aon rud lena mhianta féin a shásamh. Buailimid leis ar dtús ag an rince i detach na scoile. Meallann sé Máire mar tá bua na cainte aige. Tuigeann sé go maith go bhfuil sí óg agus saonta. Deir sé go bhfuil bean chéile aige ach go bhfuil galar gan leigheas aici (disease without cure). An rud is measa ná iarann sé uirthi gan an caidreamh a insint d’éinne agus chun é a choimeád faoi rún (not to say anything about the relationship and keep it a secret). Déanann sé díshaothrú (exploits) de Mháire. Déanann Pádraig pósadh bréige(false marriage) agus cuireann sé fáinne ar a méar (He puts a ring on her finger). Cuireann sé ina leith uirthi gurb ise a bhean chéile. Is léir go raibh tionchar ag Pádraig ar Mháire. Nuair a fhaigheann Máire amach go bhfuil sí ag iompar clainne, tréigeann Pádraig í (Pádraig leaves her). Níl Pádraig sásta glacadh le freagracht as a bhfuil déanta aige. (Pádraig doesn’t want any responsibility).

Milleann Pádraig saol Máire (Pádraig ruins Máire’s life) agus  Nuair a fhaigheann Máthair Mháire amach go bhfuil sí ag iompar clainne ní mó ná sásta atá sí. Is duine sean-fhaiseanta í Máthair Mháire agus tá tuairmí na gcomharsan níos tábhachtaí di ná aon rud eile. Cuireann Máthair Mháire brú uirthi Pádraig a phósadh. Deir sí go mbeadh sí náireach os comhair an pharóiste muna bhfuil sí pósta. Tá sé soiléir nach bhfuil puinn daonnachta aici mar tugann sí bata agus bóthar go dtí Máire agus ní thugann sí aon chabhair di. Sin é an rud a rinne gach duine fiche bliain ó shin agus is rud scanallach é. Bhí ar na cailíní dul go dtí teach tearmainn (mother and child home) cosúil le Máire agus ní bhfuair siad aon mheas nuair a bhí siad ann. Chuir Máthair Mháire leis an tragóid a bhí ag Máire. (Máire’s mother added to the tragedy that Máire had). Ní raibh Máire in ann brath ar a Máthair (Máire couldn’t rely on her mother) agus bhí saol deacair aici mar thoradh. Chuir sí a lámh ina bás féin ag deireadh an scéil agus is léir go raibh baint ag a máthair leis an tragóid seo mar níor thug a máthair tacaíocht (support) di riamh.

Fanann rian an údaráis (Mark of authority) ar Mháire go dtí lá a báis. Éiríonn le Pádraig a bhealach a dhéanamh isteach ina hintinn( Pádraig finds a way to get into her head) agus greim daingean docht a fháil uirthi. Níl sí sásta a rá le héinne cé hé athair an linbh. Tá smacht iomlán aige ar a saol. Is léir freisin go bhfuil Máire fós i ngrá leis. Buailimd arís le Pádraig ag deireadh an scéil. Ag an bpointe seo tá a chéad bhean chéile marbh (dead) agus tá sé pósta arís le bean eile. Buaileann sé le Máire sa teach tearmainn agus insíonn sí dó go bhfuil iníon acu ach níl suim dá laghad ag Pádraig sa leanbh agus deireann sé go bhfuil Máire ina ‘striapach’. Dá bhrí sin cuireann Máire lámh ina bás féin agus maraíonn sí an leanbh. Is léir go raibh tionchar ag Pádraig i saol Mháire agus is scéal brónach é.

Mar fhocail scoil rinne mé cur síos ar Phádraig agus an tionchar a bhí aige i saol Mháire.

An Triail: sample answer (2014)

Rinne mé staidéar ar an drama ‘an triail’ le Maireád Ní Ghráda. Aontaím leis an ráiteas go bhfaighimid léiriú suimiúil ar Bhean UÍ Chathasaigh agus an baint atá aici le tragóid Mháire.

Is bean seanfhaiseanta í Bean Uí Chathasaigh. Is Baintreach (widow) í mar fuair a fear chéile bás na blianta ó shin. Thóg siad na páistí í féin gan aon chabhair ó héínne (she raised the children herself without any help from anybody). Mar a deir sí thóg sí ‘go críostúil’ iad. Tá an creideamh tábhachtach do Bhean Uí Cahathasaigh agus leanann sí leis na rialacha a bhaineann leis an Eaglais chaitliceach (she follows the rules of the catholic church). Is duine dian í, go háirithe le Máire. Ní thugann sí cead do Mháire  dul amach mar tá sí buartha faoi  na buachaillí. Oíche amháin tugann sí cead do mháire dul amach mar bhi damhsa ar siúl sa scoil agus bhí sagart agus múinteoirí mar mhairseoirí (supervisors) ann. Ba bheag nár thit sí i laige nuair a dúirt Máire go raibh sí ag iompar clainne. Is cailín soineanta í mháire agus thit sí i ngrá le Pádraig mar bhí bua na cainte aige agus tar éis tamaill bhí sí ag iompar clainne.

Nuair a fhaigheann Máthair Mháire amach go bhfuil sí ag iompar clainne ní mó ná sásta atá sí. Is duine sean-fhaiseanta í Máthair Mháire agus tá tuairmí na gcomharsan níos tábhachtaí di ná aon rud eile. Cuireann Máthair Mháire brú uirthi Pádraig a phósadh. Deir sí go mbeadh sí náireach os comhair an pharóiste muna bhfuil sí pósta. Tá sé soiléir nach bhfuil puinn daonnachta aici mar tugann sí bata agus bóthar go dtí Máire agus ní thugann sí aon chabhair di. Sin é an rud a rinne gach duine fiche bliain ó shin agus is rud scanallach é. Bhí ar na cailíní dul go dtí teach tearmainn (mother and child home) cosúil le Máire agus ní bhfuair siad aon mheas nuair a bhí siad ann. Chuir Máthair Mháire leis an tragóid a bhí ag Máire. (Máire’s mother added to the tragedy that Máire had). Ní raibh Máire in ann brath ar a Máthair (Máire couldn’t rely on her mother) agus bhí saol deacair aici mar thoradh. Chuir sí a lámh ina bás féin ag deireadh an scéil agus is léir go raibh baint ag a máthair leis an tragóid seo mar níor thug a máthair tacaíocht (support) di riamh.

Léiríonn an leabhar seo an saol diúltach (negative life) a bhí ann anseo in Éirinn sna seascaidí. Peaca (sin) a bhí i gceist nuair a bhí tú ag iompar clainne agus chuir gach teaghlach na hiníon a bhí ag iompar clainne i dteach tearmainn. Tharla na rudaí seo mar thoradh don Eaglais chaitliceach (catholic church). Bhí rialacha daingean docht i bhfeidhm ach bhí siad ró-dhian.

Mar fhocail scoir (As a final word) scríobh mé faoin gcarachtar Bean Uí Chathasaigh agus an baint a bhí aici le tragóid Mháire.

An Triail: sample answer (2015)

Rinne mé staidéar ar an Triail le Maireád Ní Ghráda. Is dráma tragóideach é an dráma seo agus aontaím leis an ráiteas go bhfuil baint ag máthair Mháire agus a deartháireacha cuid mhór lena fulaingt.

Oíche amháin chuaigh Máire go dtí an damhsa áitiúil i halla na scoile. Níor thug a máthair cead di dul go dtí damhsa riamh  (Her mother never gave her permission to go to a dance) ach bhí sé sa scoil an  t-am seo agus mar sin thug a máthair cead di dul. Chuaigh Máire go dtí an damhsa lena deartháir ach bhí sé gnóthach le cailín ag an damhsa agus mar sin ní raibh sé ag tabhairt aire ceart de Mháire. (He wasn’t looking after Máire properly) Is cailín soineanta í mháire agus thit sí i ngrá le Pádraig mar bhí bua na cainte aige agus tar éis tamaill bhí sí ag iompar clainne.

Nuair a fhaigheann Máthair Mháire amach go bhfuil sí ag iompar clainne ní mó ná sásta atá sí. Is duine sean-fhaiseanta í Máthair Mháire agus tá tuairmí na gcomharsan níos tábhachtaí di ná aon rud eile. Cuireann Máthair Mháire brú uirthi Pádraig a phósadh. Deireann sí go mbeadh sí náireach os comhair an pharóiste muna bhfuil sí pósta. Tá sé soiléir nach bhfuil puinn daonnachta aici mar tugann sí bata agus bóthar go dtí Máire agus ní thugann sí aon chabhair di. Sin é an rud a rinne gach duine fiche bliain ó shin agus is rud scanallach é. Bhí ar na cailíní dul go dtí teach tearmainn (mother and child home) cosúil le Máire agus ní bhfuair siad aon mheas nuair a bhí siad ann. Cuir Máthair Mháire leis an bhfulaingt a bhraith Máire. (Máire’s mother added to the suffering that Máire felt). Ní raibh Máire in ann brath ar a Máthair (Máire couldn’t rely on her mother) agus bhí saol deacair aici mar thoradh.

Chaith deartháireacha Máire go dona í freisin. Ceapann an teaghlach go léir go bhfuil sí ina ‘striapach’. Ba mhaith le Seán a bheith ina shagart ach ní féidir leis a bheith ina shagart le deirfiúr ‘mar sin’. Ní chuireann éinne an milleán (blame) ar Phádraig ach cuireann siad an milleán go léir ar Mháire cé go ndúirt Pádraig bréige di. Deartháir eile atá ag Máire ná Liam. Chuaigh Máire go dtí an damhsa le Liam ach níor thug sé aire ceart di ag an damhsa. Níor ghlac Liam trua (pity) ar bith do Mháire nuair a fuair sé amach go raibh sí ag iompar clainne. Cuir deartháireacha Máire leis an bhfulaingt a bhraith sí mar níor thug siad aon tacaíocht (support) di agus ní raibh siad dílis (loyal) di in aon chor.

Léiríonn an leabhar seo an saol diúltach (negative life) a bhí ann anseo in Éirinn sna seascaidí. Peaca a bhí I gceist nuair a bhí tú ag iompar clainne agus chuir gach teaghlach na hiníon a bhí ag iompar clainne i dteach tearmainn. Tharla na rudaí seo mar thoradh don Eaglais chaitliceach (catholic church). Bhí rialacha daingean docht i bhfeidhm ach bhí siad ró-dhian.

Mar fhocail scoir (as a final word) aontaím leis an ráiteas go bhfuil baint ag Máthair Mháire agus a Dearthaireacha chuid mhór lena fulaingt.

na fabhbanna is mó sa tír: aiste

Nuair a chonaic mé teideal na haiste seo, chuir mé greim láidir ar mo pheann.  Is iad na Fadhbanna is mó atá ann ag an bpointe seo ná fadhb an ól, fadhb na ndrugaí agus coiriúlacht. Is oth liom a rá go bhfuil na fadhbanna seo ag crá gach mac máthair in Éirinn ach tá na fadhbanna seo tar éis dul ó smacht sa tír. Beidh mé ag déanamh mion scrúdú ar na bhfadhbanna seo.

Ar dtús ba mhaith liom féachaint ar fadhb an ól. Tá baint ag alcól I mbeagnach a thrian de na básanna ar na bóithre in Éirinn. Léiríonn staitisticí ón mBreatain, ón Astráil agus ón Eoraip ar fad go meadaíonn fiú braoinín beag alcóil I dtiománaí an baol go mbeidh sé I dtimpise. Nochtann na Fíricí seo go bhfuil Fadhb againn. Is fadhb mór é fadhb an ól. Tá leadrán ar na deagóirí gach deireadh seachtaine agus téann siad amach ag ól go mídhleathach lena gcairde. Caithfidh an rialtas níos mó a dhéanamh chun an Fadhb seo a réiteach.

Fadhb eile atá I réim sa tír ná Fadhb na ndrúgaí. Is léir don dall go bhfuil daoine óga ag baint trial as drugaí bog go háirithe nuair a théann siad go dtí an Ollscoil. Tá mangairí drugaí ( drug dealers)  ag díol I ngach áit agus tá na drugaí le fáil go forleathan. Cloistear go leor sna Meáin le déanaí  faoi an téama seo. Bhí cóisir ar siúl le déanaí le scoláirí ollscoile I gCorcaigh agus thóg siad druga darbh ainm ‘N-Bomb’ agus bhí siad ag cur amach fola agus thit siad go léir I laige. Is rud dairíre é an Fadhb seo. Má tá sé chomh héasca drugaí a fháil, beidh gach duine ag baint trial as drugaí agus beidh an tír ar fad in uisce fiuchta!( in hot water) Tá an fadhb seo ag dul in olcas agus is ag snámh in aghaidh an easa atá an rialtas leis an bhfadhb seo. (The government are swimming against the tide with this Problem).

Fadhb eile atá ann ná coiriúlacht. In Éirinn sa lá atá inniu, is beag seachtain nach gcloistear tuairisc éigin faoi mharú drongchoirpeachta mídhaonna ( gangland killing). Imríonn tionchar na ndrugaí ról mór sa choiriúlacht in Éirinn. Nuair atá daoine ar meisce nó nuair atá daoine as a chiall ar drugaí téann daoine i muinín an fhoréigin. I mo thuairim tá saol an mhada báin (life of Reilly) ag na daoine a théann isteach go dtí an priosún. Faigheann siad gach rud ann. Chonaic mé rud sa nuachtán cúpla lá ó shin agus dúirt siad go bhfuil Teilifís ag gach aon duine atá sa phriosún. Tá seansanna acu oideachas a fháil sa phriosún, faigheann siad bia agus is féidir leo cúrsaí a dhéanamh má tá suim acu inti. Is ábhar náire é seo agus tá daoine gan dídean sa tír seo agus ní dhearna siad aon droch-rud.

Mar a luaigh mé thuas tá fadhbanna ann sa tír seo agus caithfidh an rialtas réiteach a fháil I gcomhair na fadhbanna sin. Tá na bhfadhbanna seo ag goilliúint ar an gcine daonna leis na cianta, tá siad linn go fóill agus buíochas le dia ní bheidh siad ann go ceann I bhfad. ( These problems have been distressing the human race for many years and hopefully they won’t be there for long more)

Leaving Cert H.L: bochtannas aiste

Nuair a chonaic mé teideal na haiste seo chuir mé greim láidir ar mo pheann. Níl lá dá dtéann thart nach feicimid tagairt éigin faoin ábhar seo sna meáin. (Theres’s not a day that goes by that we don’t see this topic in the media) Is fadhb mór í bochtannas sa tír seo agus cé nach bhfuilimid i gcúlú eacnamaíochta tá líon na ndaoine gan dídean ag éirí lá i ndiaidh lae( even though we’re not in a recession the amount of homeless people is on the rise) agus is léir go bhfuil an rialtas ag snámh in aghaigh easa leis an bhfadhb seo. (It’s clear that the government are swimming against the tide with this problem)

 leag mé mo shúil go tapa ar scéalta móra nuachta an lae le déanaí. Chonaic mé Éire eile ansin, an fhírinne shearbh agus an réaltacht fhuar (The bitter truth and the cold reality). Bhí na meáin lán le tuairiscí faoi chruachás na ndaoine gan dídean. De réir na dtuairiscí, bhí an fhadhb níos measa in 2014, ní raibh sí teoranta do Bhaile Átha Cliath agus chaithfí dul i ngleic léi agus aimsir chrua an gheimhridh romhainn (We have to face this problem before the horrible winter weather comes in). Go híorónta, bhí na tráchtairí ag rá le tamall roimhe sin go raibh feabhas ag teacht ar gheilleagar na tíre – an dífhostaíocht ag dul i laghad, cuideachtaí ag neartú arís, siopaí ag déanamh brabúis (Shops making a profit) – ach nocht tuairiscí an lae sin an fhírinne shearbh (The reports revealed the bitter truth): tá daoine in Éirinn atá fós gan dídean.

De réir Airteagal 25 de Dhearbhú Uilechoiteann Chearta an Duine, tá gach saoránach i dteideal foscadh a bheith aige (According to article 25 of the human rights act everyone is entitled to shelter). Rinneadh suirbhé oíche an 11 Samhain agus fuarthas amach go raibh céad seasca is a hocht nduine ina gcodladh amuigh ar shráideanna na hardchathrach. Ba é sin an líon ba mhó le seacht mbliana anuas. Ní fhéadfaí a rá go raibh a gcearta á bhfáil acu siúd a bhí ina luí ar na sráideanna i málaí codlata nó i mboscaí cairtchláir an oíche sin ná oíche ar bith eile. Ba ghlaoch chun gnímh é an suirbhé sin agus na tuairiscí éagsúla sna meáin. Ghníomhaigh an Rialtas láithreach ( The government took action imedietly). D’eagraigh siad cruinniú speisialta le dul i ngleic le fadhb na heaspa tithíochta. Bhí polaiteoirí, ionadaithe ó na húdaráis áitiúla agus ó na heagraíochtaí carthanachta i láthair. Gheall an Rialtas ag an gcruinniú sin go gcuirfí fiche milliún euro ar fáil chun dídean éigeandála a chur ar fáil do dhuine ar bith a bheadh á hiarraidh le linn shéasúr na Nollag (The government promised that they would give one million euro to make emergency accomadation available at Christmas time). Beart fiúntach ba ea é, ach seift ghearrthéarmach a bhí ann san am céanna. (It was a generous deal but short lived at the same time)

Is iomaí cúis atá leis na daoine seo a bheith gan dídean.( There are many reasons why someone may become homeless) Sa teaghlach féin a thosaíonn an fhadhb uaireanta (The problem starts within the family): titeann daoine amach lena muintir (People fall out with their families), teipeann ar chleamhnas nó ar phósadh (The marriage or  partnership fails), b’fhéidir go mbíonn foréigean ann (Maybe violence existed), agus fágann duine an baile. Uaireanta eile, tarlaíonn eachtra thubaisteach gan choinne (Something tragic may happen unexpectedly). Cailleann duine a phost, agus bíonn fadhbanna airgid ann dá bharr sin. Uaireanta bíonn meabhairghalar ar dhuine (Sometimes people become mentally ill), agus titeann an saol as a chéile cheal seirbhísí a chabhródh leis. Bíonn fadhbanna drugaí nó alcóil ag cuid de na daoine. Tá an scéal ag dul in olcas ó thosaigh an ghéarchéim sa gheilleagar. Tá go leor teaghlach ann anois nach bhfuil an teacht isteach acu a thuilleadh chun an morgáiste nó an cíos a íoc (not paying mortgage/rent), agus tá dídean éigeandála (emergency accomadation) de dhíth ar an teaghlach iomlán. Níl go leor tithe ná leapacha ann san am i láthair le freastal ar gach duine a bhfuil dídean éigeandála uaidh. Tá eagraíochtaí carthanachta éagsúla ag iarraidh dul i ngleic le cruachás seo na ndaoine gan dídean. Bíonn Focus Ireland, Clann Shíomóin agus Cumann Naomh Uinseann de Pól – gan ach trí cinn díobh a lua – i mbun feachtais an t-am ar fad. Cuireann siad rompu cabhrú leis na cásanna is déine sa ghearrthéarma, chomh maith le réiteach fadtéarmach a fháil ar an easpa dídine. Déanann na heagraíochtaí seo obair phraiticiúil.

Mar fhocail scoir rinne mé cuir síos ar an mbochtannas mar a fheicim é inniu. Caithfidh an rialtais dul i ngleic leis an bhfadhb seo.

*some parts taken from 2015 léamhthuiscint

Leaving cert H.L: aiste: Is iontach an rud é a bheith óg

Nuair a chonaic mé teideal  na haiste seo chuir mé greim láidir ar mo pheann. Is téama é seo ina bhfuil go leor taithí bailithe agam. Ní aontaím leis an ráiteas thuas. Níl sé iontach a bheith óg i mo thuairim. Ba mhaith liom an t-ábhar seo a phlé san aiste seo.

Ar an gcéad dul síos ní rud iontach é a bheith óg mar níl pingin rua agat! (Its not a great thing to be young because you don’t have a penny!) Faoi láithir tá sé dodhéanta (impossible) post a fháil mar thoradh don cúlú eacnamaíochta. Tá sé an-dheacair  post a fháil nuair atá tú óg mar níl go leor scileanna agat agus tá tú i gcomórtas le daoine ón Ollscoil.(One is in competition with people from university) Tá sé níos fearr nuair atá tú níos sine mar is féidir leat taithneamh a bhaint as an saol nuair atá airgead agat.

Anuas ar sin caithfidh tú dul ar scoil gach lá. Tá a lán brú ar dhaltaí chun nótaí aird a fháil sna scrúdaithe. Tá tallann ag daoine i rudaí difriúla agus uaireanta ní fhreastalaíonn an scoil ar gach aon tallann atá le feiceáil  sa scoil. (People have talent in many things and sometimes the school doesn’t always cater for every talent) Bhí bua an spóirt agamsa (I was gifted in sport) nuair a bhí mé ar scoil ach níl tú in ann coirpoideachas a dhéanamh mar ábhar scoile agus ceapaim féin nach bhfuil sé sin cothrom. Is áit uafásach í an scoil nuair atá tú óg. Is minic a chloistear scéalta faoi daoine a bhí ag fulaingt mar thoradh don bhulaíocht. Uaireanta níl rialacha daingean docht i bhfeidhm (Sometimes strict rules are not put in place) sa scoil agus mar sin tarlaíonn bulaíocht lá i ndiadh lae. Ba chóir go mbeadh an scoil áit deas agus ba chóir go mbeadh daltaí compórdach ina scoil féin gan a bheith buartha faoin mbulaíocht. Is í sin fáth eile nach bhfuil saol iontach ag daoine óga.

Tá saol leadránach i gceist nuair atá tú i do dhéagóir. Ní féidir leat dul amach go dtí club oíche nó ní féidir leat dul isteach go dtí tigh tábhairne mar tá tú ró-óg. Ní eagraíonn daoine i mo cheantar eachtraí i gcomhair na déagóirí agus mar sin tagann leadrán ar a lán daoine atá m’aois féin. Téann daoine ag ól go mídhleathach mar níl aon rud le déanamh ina gceantar féin acu nó baineann siad trial as drugaí agus milleann siad a saol. Ceapaim féin nach bhfuil saol iontach ag daoine óga mar an chuid is mó don am bíonn sé leadránach.

Rud eile atá i measc na déagóirí ná an brú atá againn le híomhá an duine. Leis na hirisí go léir atá againn tá brú orainn a bheith tánaí agus chun éadaí faiseanta a chaitheamh. Sin an fáth go bhfuil go leor déagóirí ag fulaingt ó anoireicse agus na galair sin. Tá brú ar dhaoine óga éadaí le lipéad a chaitheamh agus tá sé deacair na headaí seo a cheannach nuair nach bhfuil a lán airgid agat. Sin é fáth eile nach bhfuil saol iontach ag daoine oga.

Glacann an chuid is mó dos na déagóirí páirt i spórt. Is iontach an rud é a bheith páirteach i bhfoireann mar buaileann tú le daoine nua ach muna bhfuil suim agat sa spórt níl go leor deiseanna agat chun cairde nua a dhéanamh agus saol sóisialta a bheith agat. Bhí an t-ádh dearg  liom mar bhí bua an spóirt agam ach tá trua agam dos na daoine nach bhfuil  ró-mhaith ag an spórt mar caileann siad amach sna heachtraí a eagraíonn na clubanna spóirt. Muna bhfuil rud cosúil le spórt agat bíonn sé deacair cairde nua a dhéanamh. Sin fáth eile nach bhfuil saol iontach ag daoine óga.

Mar fhocail scoir (as a final word) ní aontaím leis an ráiteas agus ceapaim nach bhfuil sé iontach a bheith óg mar níl pingin rua againn, tá  saol na scoile an-dheacair, tá saol leadránach againn, tá brú orainn chun a bheith tanaí agus níl go leor le déanamh inár gceantar.

Leaving Cert H.L: aiste: na rudaí is tábhachtaí i mo shaol

Nuair a chonaic mé teideal na haiste seo chuir mé greim láidir ar mo pheann. Tá go leor rudaí atá tábhachtach i mo shaol ach ba mhaith liom na rudaí is tábhachtaí a bhreacadh síos san aiste seo.

Ar an gcéad dul síos is é an rud is tábhachtaí i mo shaol ná mo theaghlach. Mar a deireann siad ‘níl aon tínteán mar do thínteán féin’.  Beidh mé caillte gan mo theaghlach. Réitím an-mhaith le mo theaghlach go léir. Má tá aon fhabhb agam tá mo theaghlach ann chun cabhrú liom agus is deas an rud é seo. Is é an teaghlach an bonn (foundation) do gach rud i mo thuairim. D’fhoghlaim mé gach rud ó mo theaghlach agus táim buíoch as na rudaí a d’fhoghlaim mé. D’fhoghlaim mé béasaí (manners) ó mo thuismitheoirí agus sin é ceann dos na rudaí is tábhachtaí a d’fhoghlaim mé mar ní fhaigheann éinne aon rud gan béasaí. Soláthraíonn (to supply) an teaghlach suíomh sábháilte (safe environment) duit agus tugann an teaghlach cothú (nourture) duit. Is cabhair mhór é má tá teaghlach maith agat agus sin an fáth go bhfuil siad ceann dos na rudaí is tábhachtaí i mo shaol.

Anuas ar sin tá mo cairde an-thábhachtach. Bhí na cuimhne is fearr agam nuair a bhí mé I measc mo chairde. Ceapaim féin go bhfuil sé tábhachtach cairde maith a bheith agat. Má tá duine ag teastáil uait chun caint faoi rud éigin tá do chairde an-thábhachtach. Rud iontach ná tá mo chairde is fearr i mo scoil féin agus ní féidir le gach duine a rá go bhfuil siad i gcomhluadar a gcairde is fearr gach lá! Tá an t-ádh dearg liom. Beidh mé caillte gan mo chairde agus tá siad ar cheann dos na rudaí is tábhachtaí i mo shaol.

Rud eile atá an-thábhachtach i mo shaol ná na torthaí a fhaighim ar scoil. Ceapaim go bhfuil sé tábhachtach torthaí maithe a fháil ar scoil chun post maith a fháil. Ba mhaith liom gnó a dhéanamh san Ollscoil agus mar sin tá torthaí aird ag teastail uaim. Tá brú mór orainn mar daltaí mar thoradh de rás na bpointí (race for points). Bím ag déanamh obair na gcapall gach oíche chun torthaí aird a fháil. Caithfidh tú pointí aird a fháil chun post maith a fháil. Sa lá atá inniu ann ní féidir leat fiú post i McDonalds a fháil muna bhfuil céim agat ón gColláiste.

Rud eile atá tábhachtach i mo shaol ná Spórt. Imrím sacair leis an gclub áitiúil agus is sos deas é an treanáil ón staidéar. Is iontach an rud é a bheith ar fhoireann spóirt. Tá sé éasca cairde nua a dhéanamh nuair atá tú ar fhoireann agus tá saol sóisialta iontach agat mar eagraíonn an club eachtraí an-mhinic. Tá Spórt tábhachtach I mo shaol mar táim in ann racht a ligean (I’m able to blow off some steam) ar an bpáirc peile.

Rud eile atá tábhachtach I mo shaol ná ceol. Is duine ceolmhar mé agus bím ag éisteacht le ceol gach lá. Éistim le ceol chun mo scíth a ligint (to relax). Is féidir linn léimt isteach (jump in) go dtí saol iasachta (foreign life) le ceol. Is féidir linn na mothúcáin go léir a bhraith sna liricí (We feel emotions through the lyrics) agus tá amhrán oiriúnach ar fáil de gach scéal a gcaithimd dul i ngleic leis. (Theres always a suitable song for every situation that we have to face).  Is é an grúpa ceoil is fearr liom ná ‘Coldplay’. Is banna ceoil iontach é ‘Colplay’ agus is aoibhinn liom na hamhráin atá acu. Is féidir le buachaill nó cailín dul i ngleic leis na hamhráin seo. Beidh mé caillte gan an ceol agus is rud tábhachtach é i mo shaol.

Mar fhocal scoir is iad na rudaí is tábhachtaí i mo shaol ná mo theaghlach, mo chairde, mo thorthaí, Spórt agus ceol.