teilifís J.C dán: nótaí

Ar a cúig a chlog ar maidin

Theastaigh an teilifís uaithi.

An féidir argóint le beainín

Dhá bhliain go leith?

Síos linn le chéile,

Níos bhacas fiú le gléasadh

Is bhí an seomra préachta

Gan solas fós sa spéir.

Stánamar le hiontas ar scáileán bán.

Anois! Sásta?

Ach chonaic sise sneachta

Is sioraf tríd an sneachta

Is ulchabhán Artach

Ag faoileáil

Os a chionn

Téamaí:

• Grá: Is léir go bhfuil grá ann sa dán seo mar éiríonn an file go luath chun a bheith ag féachaint ar an dteilifís lena iníon 'Ar a cúig a chlog ar maidin
  Theastaigh an teilifís uaithi.'
• Ainmhithe: Baineann an dán seo le hAinmhithe freisin mar déanann an páiste cur síos ar na hAinmhithe atá ann ar an dteilifís. 'Is sioraf tríd an sneachta
  Is ulchabhán Artach'
• Samhlaíocht: Tá baint leis an Samhlaíocht sa dán seo freisin mar tá an páiste rudaí a fheiceáil agus níl an t-athair in ann cuimhneamh faoina rudaí sin.

• Páiste Og: Baineann an dán seo leis an bpáiste óg agus sí ag éirí go luath is ag féachaint ar an dteilifís
• Clann: Baineann an dán seo leis an gclann freisin mar is iad na príomhcharachtair ná athair agus a iníon

Mothúcháin

• Grá: Is léir go mbaineanna an dán seo le grá agus an grá atá ag an bhfile i gcomhair a iníon
• Frustrachas: Mothúcháin eile atá ann sa dán ná frustrachas mar caithfidh an t-athair éirí go luath agus ar dtús níl sé pioc sásta ach tá ró-mhór grá aige dá hiníon chun a bheith feargach.

sraith pictúir a haon déag 2016:Cúrsa Gaeilge sa Ghaeltacht

Pictúir a haon:

• Tús an tsamhraidh atá ann
• Is léir go bhfuil na scoláirí bailithe le cheile ós comhair choláiste Sheosaimh
• Freastalíonn siad ar chúrsa gaeilge sa Ghaeltacht.
• Tagann an Bus agus téann siad ar bord
• Tá siad ag súil go mór leis an gcúrsa

Pictúir a dó:

• Taistilíonn an bus i dtreo na Gaillimhe
• Is léir go bhfuil an cúrsa ar siúl sa Spidéal i gcontae na Gaillimhe
• Seasann an múinteoir ag ceann an bhus
• Déannann sí go leor cainte
• Tá na scoláirí ar fad ar bís

Pictúir a trí:

• Baineann siad ceann scríbe amach sa deireadh thiar
• Is léir go bhfuil siad go léir tuirseach traochta tar éis an turais
• Téann siad isteach go dtí Bunscoil bhaile na hAbhann chun clárú
• Tá málaí móra á n-iompar acu
• Ba mhaith leo na tithe lóistín a bhaint amach

Pictúir a ceathair:

• Is léir go raibh cúrsa samhraidh den chéad scoth acu.
• Ní raibh aon lá mar a chéile
• Déanann siad ranganna gach maidin
• Itheann siad bia sa cheaintín
• Imríonn siad cluichí spóirt gach lá
• Bíonn siad ag damhsa gach oíche

Pictúir a cúig:

• Tugann siad aghaidh ar an trá mar tá an aimsir tharr barr
• Taitnítear é sin go mór leo mar tá siad in ann dul ag snámh
• Téann siad ar turas go dtí Teach an Phiarsaigh i Ros Muc
• Ina theannata sin, tugann siad cuairt ar Raidió na gaeltachta agus TG4

Pictúir a sé:

• Is léir gur bhain gach mac máthar taitneamh agus tairbhe as an turas
• Tá cuid acu ag búirtheach go faíoch nuair a bhí orthu dul abhaile
• Geallann siad ar fad go bhfanfaidís i dteagmhail lena chéile
• Deireann siad ar fad go bhfillfidís ar an nGaeltacht an bhliain dár gcionn 

L.C: nótaí ar ghéibheann

An File:

Rugadh Caitlín Maude I gConamara sa bhliain 1941. Chaith sí roinnt blianta ag múineadh, ach bhí cáil níos mó uirthi mar aisteoir, mar amhránaí ar an sean nós, mar fhile agus mar ghníomhaí teanga. Fuair sí bás sa bhliain 1982, ach foilsíodh cnuasach fillíochta dá chuid, Caitlín Maude: Dánta in 1984 agus cnuasach dá cuid drámaíochta agus próis, Caitlín Maude: Drámaíocht agus Prós, in 1988. Foilsíodh a saothar litreacha ar fad in Caitlín Maude: Dánta, Dramaíocht agus Prós in 2005.

Téamaí an dáin:

·         Saoirse agus daoirse:

-           Is é Saoirse agus daoirse príomhthéama an dáin.

-          Tá codarsnacht ghéar idir an tsaoirse agus an daoirse.

-          Ar dtús bhí an leon fiáin ach sa deireadh níl aon neamhspléachas ag an leon

·         An timpeallacht:

-          Tá an dán suite sa timpeallacht… ‘Chroithfinn crainnte na coille’

-           Samhlaíonn an file í féin mar leon a chónaigh go saor agus go sona uair amháin ina thimpeallacht nádúrtha sna tíortha teo

·         Cumhacht:

-          Tá codarsnacht láidir ann leis an gcumhacht sa scéal.

-          Ar dtús bhí cumhacht láidir ag an t-ainmhí ach sa deireadh tá easpa cumhachta ann.

·         Géibheannas:

-          Sa dara leath den véarsa feictear go bhfuil an ainmhí I ngéibheann

Mothúcháin an dáin:

·         Bród:

-          Ar dtús tá an leon bródúil  mar tá sé fiáin

·         Saoirse:

-          Ar dtús tá a lán Saoirse ag an leon sna choille

·         Neamhspleáchas:

-          Tá sé néamhspléach ar dtús

·         Frustrachas:

-          Tagann Frustrachas air mar tá sé I ngéibheann agus níl na daoine ag cabhrú

·         Daoirse:

-          Nuair atá sé I ngéibheann níl sé in ann a bheith néamhspléach

·         Tuirse:

-          Tá an leon tuirseach traochta caite amach mar tá sé  ag iarraidh Saoirse a fháil

Teicníocht:

·         Codarsnacht:

-          Tá codararsnacht ann idir an tsaoirse agus an Daoirse.

-          Tá codarsnacht ann freisin idir an nádúracht agus an mínádúracht

·         Pearsantú:

-          Tá pearsantú ann mar tá an file ag rá a mothúcáin trí bhéal an leoin.

-          Tá an dán sa chéad phearsa, an t-ainmhí fiáin ag caint.

·         Íomhánna:

-          Tá dhá phríomh-íomhá sa dán

1.      Íomhá an ainmhí fiáin : Feicimid bród agus uaisleacht san íomhá den ainmhí agus é I gceannas ar dtús.

2.      Íomhá an ainmhí I ngéibheann: Feicimid an t-ainmhí céanna I ngéibheann , é briste srianta, tuirseach, sáraithe ag féachaint gan suim ar an gcrann aonair atá in aice leis.

·         Uaim:

-          Is léir go bhfuil uaim ann sa dán agus déanann sé an dán níos ceolmhaire

-          ‘Ainmhí allta’

·         Friotal lom, gonta:

-           Baineann an file úsáid as friotal simplí, caint na ndaoine.

-          Níl aon chaint shaorga ann .

-          Éiríonn leis an bhfile cás an ainmhí a chur ós ár gcomhair amach go healaíonta.

-          Leis an focal ‘tráth’ éiríonn leis an bhfile brón agus truamhéal an ainmhí a chur I láthair.

-          Leis na fuaimeanna ‘s’ déanann sí an dan níos ciúine: Taispéanann sí go bhfuil an fuinnimh imithe. ‘Trí leathshiúil’.

-          Leis na bhfocal ‘ach’ agus ‘aonraic’ léiríonn an file an chodarsnacht mór I saol an ainmhí.

sraith pictúir a deich: An Ghéarchéim Eacnamaíochta

Pictúir a haon:

• Dúntar an comhlacht déantúsaíochta áitiúil roimh an Nollaig
• Tagann an drochscéal aniar aduaidh ar na hoibrithe ar fad
• Is léir go bhfuil imní an domhan orthu
• Oibríonn Séan, Liam agus Pól ann le breis is deich mbliana
• Ní raibh a fhios acu céard a bhí rompu

Pictúir a dó:

• Is amhlaidh go bhfuil an comhlacht déantúsaíochta áitúil dúnta
• Téann Séan abhaile um thráthnóna
• Insíonn sé an scéal dá bhean chéile
• Baintear geit mór aisti
• Is léir go bhfuil brón agus imní mór uirthi
• Níl a fhios acu ó thalamh an domhain céard a dhéanfaidís

Pictúir a trí:

• Caitheann Séan dhá mhí ag cuartú poist
• Níl a fhios ag Dia ná duine cé mhéad foirm iarrtais a líon sé amach
• Níl sé in ann aon phoist a fháil
• Is léir go bhfuil sé in umar na haimléise

Pictúir a ceathair:

• Níl pingin rua aige ag an bpointe seo
• Braitheann sé go hiomlán ar íocaíochtaí leasa shóisialaigh
• Téann Séann go hOifig an phoist chuile Aoine
• Is léir go bhfuil an áit dubh le daoine
• Tá sé go mór in ísle brí (run-down)

Pictúir a cúig:

• Feiceann siad ar an nuacht
• Goileann sé go mór orthu a fháil amach go bhfuil tuairim is ceithre chéad caoga míle duine dífhostaithe
• Is léir go bhfuil an tír i gcruacás
• Is amhlaidh go bhfuil Séan ar dheargbhuile 
• Cuireann sé an milléan ar an rialtas

Pictúir a sé:

• Socraíonn siad gabháil ar imirce go Meiricéa
• Mí ina dhiaidh sin tugann siad aghaidh ar aerfort na Sionainne
• Is léir go bhfuil cuma brónach orthu
• Tá Bean Sheáin ag síleadh na ndear/ ag gol go faíoch
• Is amhlaidh go n-aireoidís uathu a muintir

sraith pictúir a naoi 2016: Ag téacsáil sa Rang

Pictúir a haon:

• I bpictúir a haon, tá rang mata ar siúil
• Míníonn an múinteoir cothromóidí simplí ag an gclár bán
• Is múinteoir den scoth í agus míníonn sí gach rud go soiléir
• Is léir go bhfuil uirlisí mata ar chúinne an clár bán
• Freastalaíonn cailíní agus buachailí ar an rang

Pictúir a dó:

• Oibríonn gach éinne go dian dícheallach 
• Is léir go bhfuil buachaill amháin ann agus níl sé ag tabhairt aire ar bith ar an gclár bán
• Tá sé ag téacsáil ar an bhfón póca
• Eagraíonn sé cóisir ar an aoine nuair atá na tuismitheoirí as baile.
• Is leir go bhfuil an buachaill ina phleidhce ceart!

Pictúir a trí:

• Tagann an Múinteoir aniar aduaidh air
• Tógann sí an fón póca uaidh gan mhoill
• Tá muc ar gach mala uirthi
• Níl aon dabhat ar an scéal ach go bhfuil sí crosta
• Buachaill dána atá ann

Pictúir a ceathair:

• Ní mór don bhuachaill dána chun dul go dtí oifig an phríomhoide
• Tuigeann an buachaill go raibh sé mí-ceart
• Is léir go bhfuil sé in uisce fiuchta anois
• Fiafraíonn an príomhoide dó an bhfuil meas ar bith aige ar na rialacha
• Deireann sé go bhfuil an-chathú air

Pictúir a cúig:

• Cuireann an príomhoide glao ar Mam
• Insíonn sí di cad a tharla
• Tá uafás ar Mam mar tá a fhios aige nach bhfuil sé in ann an fón póca a úsáid sa rang
• Deireann sí go dtagann sí isteach i gcomhar cruinniú
• Tá Mam ar dheargbhuile

Pictúir a sé:

• Is léir go bhfuil an cruinniú ar siúil,
• Deireann an príomhoide go gcaithfidh sé dul go dtí fionraí mar phionós
• Chaill Mam a cheann ar fad agus deireann nach mbeadh sé seo ag tarlú arís
• Tá na scrúdaithe ag teannadh leis agus ní mór dó a aire a dhíriú ar a chuid ceachtanna
• Gabhann an buachaill a leithscéal.
• Tá an bhrón air

Sraith pictúir a hocht 2016:Fadhbanna ar saoire

Pictúir a haon:

• Is léir go bhfuil Mam, Daid, Liam agus Máire sa chistin
• Bíonn siad ag caint gan stad gan staonadh faoina laethanta saoire
• Socraíonn siad chun dul ar laethanta saoire
• Beartaíonn siad chun dul go dtí an gníomhaire taistil ag an deireadh seachtaine
• Is amhlaidh go bhfuil Liam agus Máire ar mhuin na muice.

Pictúir a dó:

• Téann siad go dtí an gníomhaire taistil
• Bean chabhrach atá ann
• Féachann siad ar na háiteanna ar fad
• Faoi dheireadh, beartaíonn siad chun dul go dtí Malaga
• Piocann siad Óstán compórdach i suíomh álainn cois trá
• Tá sceitimíní an domhan ar gach éinne.

Pictúir a trí:

• Tuirlíonn an t-eitleán i Malaga
• Tá an ghrian ag lonrú go hard sa spéir
• cuireann an t-ionadaí fáilte róimh
• Tugann sé a uimhir ghutháin dóibh ar eagla na heagla.
• Is léir go bhfuil siad ag tnúth go mór leis an dea-aimsir.

Pictúir a ceathair:

• Sroicheann siad an t-óstán
• Cuireann an t-óstán déistin oraibh
• Tá cuma grána ar an seomra
• Déanann Daid Gearán mar tá sé comh uafásach
• Cuireann Mam scairt ar an ionadaí taistil
• Deireann siad nach bhfuil siad pioc sásta leis an áit

Pictúir a cúig:

• Tagann an t-ionadaí go dtí an t-óstán roimh i bhfad
• Guíonn sé a leithscéal
• Deireann sé go bhfuil foireann an óstán ar stailc
• Tairgíonn an t-ionadaí óstán cúig réalta dóibh i suíomh álainn eile
• Deireann an teaghlach go mbeadh aon rud níos fearr ná an t-óstán ina bhfuil siad

Pictúir a sé:

• Is amhlaidh go bhfuil ríméad orthu leis an óstán nua
• Luíonn Mam agus Daid faoin ghrian
• Caithimid a lán ama sa linn snámha
• Is léir go bhfuil siad sásta leis an mbogadh
• smaoiníonn Daid ar an seanfhocal, is olc an gaoth nach séideann ar dhuinne éigin

sraith pictúir a seacht 2016: An Fhoireann ag cruthú go hiontach

Pictúir a haon:

• Tá Liam agus Darragh sa phictúir seo
• Mí Méan Fómhar atá ann
• Feiceann Liam agus a chara póstaer ar an bhalla in aice leis an príomhdhoras
• Is léir go bhfuil an scoil ag iarraidh imreoirí nua iomána
• Ceapann siad go bhfuil sé spéisiúil
• Deireann siad go mbainfidh siad triall as

Pictúir a dó:

• Socraíonn siad chun triall a bhaint as
• Labhraíonn siad leis an traenálaí
• Deireann sé go gcaithfidh siad traenáil chrua a dhéanamh
• Bíonn an traenáil ar siúl gach seachtain i gcomhar dhá uair an cloig
• Faigheann siad amach go bhfuil an traenáil ar siúl tar éis na scoile
• Is léir go bhfuil siad ag tnúth go mór leis an traenáil

Pictúir a trí:

• Tosaíonn siad amach leis an traenáil
• Éiríonn siad go maith ag an traenáil
• Tá an traenálaí ar mhuin na muice leo
• Oibríonn siad go dian an bhlian ar fad
• Is léir go bhfuil siad réidh i gcomhar an craobh anois

Pictúir a ceathar:

• Faoi dheireadh tagann an lá mór
• Beartaíonn siad bus i gcomhar na daltaí
• Tógann an Bus na daltaí go dtí an cluiche
• Is amhlaidh go bhfuil sé ag imeacht ar a dó a chloig
• Tá an lucht tacaíochta ag teacht linn go dtí an chluiche

Pictúir a cúig

• Baineann coláiste eoin an chraobh
• Is léir gur rinne an captaen Liam jab maith
• Ardaíonn sé an corn suas san aer
• Tá ríméad ar gach aoinne
• Is fíor an seanfhocal, tús maith leath na hoibre

Pictúir a sé

• Molann an príomhoide an fhoireann
• Guíonn sé comhghairdeas linn.
• Deireann sé go raibh siad go hiontach agus go bhfuil sé bródúil as an chuid oibre atá déanta
• Deireann sé go mbeadh cóisir againn chun ceiliúradh
• Is fiú an obair chrua sa deireadh

Sraith Pictúir a sé: Drochaimsir an gheimhreadh- Áthrú Aeráide

Pictúir a haon:

• Feiceann Liam agus Máire ar an teilifís
• Cuireann siad an clár faisnéise ar siúl
• Mar a deireann an clár, tá athrú Aeráide ag teacht
• Deireann Máire gur fhadhb casta atá ann
• Aontaíonn Liam léi

Pictúir a dó:

• Tagann athrú mór ar an aimsir
• Is léir go bhfuil sé ocht gcéim faoi bhun an reophointe
• Tosaíonn sé ag cur sneachta go trom
• Tá an teach clúdaithe le sneachta

Pictúir a trí:

• I bpictúir a trí is léir go bhfuil fadhb ann leis na gcáblaí
• Tá an tSíléail ag sceitheadh uisce
• Cuireann siad glao ar an bPluiméir
• Deireann sé go bhfuil an t-árachas ag méadú
• Iarann an Pluiméir ar táille de dhá chéad euro.
• Is táille chostasach é seo.

Pictúir a ceathair:

• Go tobann, tarlaíonn eachtra uafásach
• Gála gaoithe ba chúis leis an eachtra seo
• Titeann crann síos ar an gluaisteán
• Is léir go bhfuil an aimsir go holc
• Níl sé ag éirí níos fearr

Pictúir a cúig:

• I bpictúir a ceathair tá an aimsir ag iarraí níos measa
• Fágann na tuillte Corcaigh agus baile átha Cliath faoi uisce
• Tagann na fir i mbád chun na daoine a shábháil
• Is amhlaidh go bhfuil na daoine i nduibheagán an éadóchais
• Tá na daoine ag siúl le feabhas san aimsir

Pictúir a sé:

• I bpictúir a sé Is léir go bhfuil Máire agus Liam buartha faoin dtimpeallacht
• Tá an ghrian ag scoilteadh as na gcloch i bpáirt amháin don domhan
• Tá leac oighear i bpáirt eile don domhan
• Is bagairt tromchúiseach ar an dtimpeallacht é truailliú
• Deireann Máire go gceapann sí go bhfuil an domhan i mbaol

Sraith pictúir a cúig 2016: An Ghaeilge seoid luachmhar agus cuid dár gcultúr

Pictúir a haon:

• Is léir go bhfuil Máire agus liam sa phictúir seo.
• Téann siad ag siopadóireacht sa chathair
• Sroicheann siad an siopa ceoil
• Is amhlaidh gur siopa ceoil gaeilge atá ann
• Deireann Máire go bhfuil áthas an domhan uirthi chun an ghaeilge a fheicáil.
• Téann an siopa i bhfeidhm ar an mbeirt acu.

Pictúir a dó:

• Téann an mbeirt acu abhaile tar éis an lá gnóthach sa chathair
• Téann an mbeirt acu ar an idirlíon.
• Feiceann siad go bhfuil cúrsa le fáil sa ghaeltacht
• Ceapann siad gur deis iontach atá ann
• Ba mhaith leo a gcuid gaeilge a feabhsú

Pictúir a tri:

• Filleann siad ar an ghaeltacht
• Bíonn Liam ag comhrá leis na daoine eile
• Téann siad go dtí an trá níos déanaí
• Imríonn siad Eitpheil cois trá
• Tar éis tamill téann siad go dtí an halla i gcomhar céilí
• Baineann siad sult as an oiche

Pictúir a ceathair:

• Bailíonn Liam agus a gcairde le chéile
• Am Lóin atá ann
• Beartaíonn siad chun ciorcal comhrá a dhéanamh
• Bíonn dreas cainte acu faoi téamaí choitianta
• Tá siad ag caint gan stad gan staonadh
• Is léir go bhfuil feabhas mór taghtha ar a gcuid gaeilge

Pictúir a cúig:

• Is léir go bhfuil Liam ag iarradh áiseanna eile a fháil chun a chuid gaeilge a feabhsú
• Íoslóidáileann sé podchraoladh i gcomhar raidió na gaeltachta
• Éisteann sé leis an podchraoladh agus faigheann sé leideanna iontach 
• Feiceann sé go bhfuil póstaer ar an mballa agus tá TG4 scríofa air
• Molann Liam an cainéal TG4 do a chara
• Deireann sé go bhfuil sé cainéal den scoth

Pictúir a sé:

• Is amhlaidh go bhfuil Liam thar n-ais sa scoil.
• Tá gradam na scoile ar siúl
• Tugann an príomhoide gradam go dtí Liam i gcomhair gaeilge
• An teideal atá ar an gradam ná Gaeilge a neartú sa scoil agus sa cheantar
• Mar a deireann siad, bíonn rath orthu siúd a oibríonn go dian
• Tá ríméad an domhan ar Liam

Sample Junior Cert letter (2010): Ar Saoire

J.C  2010: Tá tú ar do laethanta saoire i dtír iasachta. Scríobh litir chuig do chara ag insint dó/di faoin tír ina bhfuil tú.

I do litir luaigh…

·         dhá phointe eolais i dtaobh na tíre ina bhfuil tú

·         dhá phointe eolais i dtaobh na rudaí atá déanta agat ó shroich tú an tír ina bhfuil tú

·         pointe amháin eile faoi rud éigin nár thaitin leat faoin tír ina bhfuil tú.

Bóthar na Trá

Sydney

An Astráil

An 6ú lá de mhí Nollaig

A Liam dhíl,

Tá súil agam go bhfuil tú féin agus do mhuintir I mbarr na sláinte! Tá brón orm nár scríobh mé níos luaithe ach fan go gcloise tú!, táim san Astráil.

Táim anseo san Astráil le seachtain anuas. Bhí an turas ar an eitleán ceart go leor. Bhí mé tuirseach traochta caite amach nuair a bhain mé an áit amach. Táim ag fanacht I Óstán galánta cois trá. Níl an t-óstán ach deich noiméad ón trá. Tá an aimsir anseo tharr barr! Bíonn an ghrian ag scoilteadh as na gcloch agus níl fiú scamall sa spéir. Tá na daoine anseo an-lách! Caithim na laethanta ag luí faoin ngrian, téimid ag spaisteoireacht gach lá agus téim go dtí an dioscó gach Oíche. Is aoibhinn liom an tír seo ach caithfidh mé a rá go bhfuil an bia déistineach! Tá na ispíní I gcomhar an bricféasta uafásach agus níl siad mar I gceanna leis an mbaile.

Cuirfidh mé glaoch ort an tseachtain seo chugainn. Abair le do dheartháir go raibh mé ag cur a thuarisce!

Do chara bhuan, Daithí

Nótaí don litir: Ar saoire/ sa Ghaeltacht

·         Tá mé anseo sa Spáinn/ an Fhrainc/ an Astráil/ san Iodáil/ I Sasana le seachtain anuas- I’m here in Spain/France/Austrailia/Italy/England with a week
·         Is iontach an áit í- It’s a great place.
·         Bhí an turas ar an eitleán ceart go leor- The journey on the plane was okay.
·         Bhí mé tuirseach traochta caite amach nuair a bhain mé an áit amach- I was completely exhausted when I got to the place.
·         Tá an lóistín suite in áit iargúlta amuigh faoin tuath- The accomadation is situated in a remote place in the country
·         Táim ag fanacht i..- I’m staying in
·         Tá an Óstán/ an teach ag titim as a chéile/ an- ghalánta ar fad/ an-chompórdach- The Hotel/ house is falling apart/ very posh/ very comfortable
·         Níl an t-óstán ach deich noiméad ón trá- The hotel is only ten minutes from the beach
·         Tá an radharc tíre dochreidte/fíorálainn- The views are unbelievable/beautiful
·         Sléibhte/locha/feirm/farraige
·         Tá bean an tí an-lách/cnéasta/cinéalta ar fad-  The woman of the House is very kind
·         Ullmhaíonn sí béilí blasta dúinn gach lá- She prepares tasty meals for us every day
·         Tá na daoine anseo..- The people here
·         Cairdiúil/cinéalta/flaithiúil/spéisiúil/greannmhar/aisteach/cantalach/crosta- Friendly/Kind/Generous/interesting/Funny/Strange/cranky/cross
·         Tá an bia an- bhlasta/ difriúil/aisteach/déistineach/mar a gcéile leis an mbaile- The food is tasty/different/strange/disgusting/the same as home
·         Éisc/seilidí/pasta/sceallóga/fíon- Fish/snails/pasta/chips/wine
·         Bíonn an ghrian ag scoilteadh as na gcloch- The sun is splitting the stones
·         Ní bhíonn fiú scamall sa spéir- There’s not even a cloud in the sky
·         Caithim na laethanta- I spend the days..
·         Ag snámh/ ag siopadóireacht/ag spaisteoireacht/ag luí faoin ngrian/ ag siúl na sléibhte/ag imirt cluichí/ ag dul go dtí an dioscó- swimming/ shopping/ exploring/ sunbathing/ walking in the mountains/ playing games/ going to the disco
·         Tá a lán cairde agam anseo, bhuail mé le daoine ó gach cúinne den tír- I have a lot of friends here, I met people from every corner of the world.
·         Bíonn ranganna agam óna deich go dtí a trí- I have classes from 10-3
·         Bíonn céilí ar siúl gach oíche- There’s a céilí on every night
·         Téimid amach ar thuras éigin gach dara lá- We go out on trips every second day.
·         Tá feabhas tagtha ar mo chuid gaeilge- My irish has improved.
·         Níl mé ag iarraidh dul abhaile, is aoibhinn liom an rí rá agus rúille búille- I don’t want to go home at all, I’m having great fun here

Nótaí i gcomhar an litir: Post samhraidh (J.C)

1.      Seoladh

Ar saoire:                                Ar saoire in Éirinn:                             Sa Ghaeltacht:                           

Bóthar na Trá                          Bóthar na Trá                                         An Rinn

Mallaga                                   Trá Lí                                                     Co. Phort Láirge

An Spáinn                                Co. Chiarraí

Sa bhaile:

3 sráid Eoin

Mainistir na Corann

Co.Chorcaí

2.      Dáta

·         January- Eanair

·         February- Feabhra

·         March- Márta

·         April- Aibréan

·         May- Bealtaine

·         June- Meitheamh

·         July- Iúil

·         August- Lúnasa

·         September- Méan Fómhar

·         October- Deireadh Fómhar

·         November- Mí na samhna

·         December- Mí na Nollaig

       Béannú

3    A Mháire, a chara- Dear Mary

         A Mham agus a Dhaid dhíl- Dear mum and Dad

        A Thomáis dhíl

4.      Tús na litreach

·         Tá súil agam go bhfuil tú I mbarr na sláinte, tá brón orm nár scríobh mé níos luaithe- I hope your well, I’m sorry I didn’t write to you earlier.

·         Beatha agus sláinte ó..- Greetings from

·         Táim fíorbhuíoch as ucht do litreach- I’m so grateful for your letter

·         Conas atá cúrsaí sa bhaile?- How are things at home?

·         Fan go gcloise tú an scéal!- Waith ‘til you hear the news!

5.      Corp na Litreach – Topaic a haon (post samhraidh)

·         Táim ag obair in Óstán/ I mbialann/ I siopa- I’m working in a Hotel/ Restauraunt/ Shop

·         Fuair m’athair an post dom- My dad got me the Job

·         Líon mé foirm iarrtais amach agus chuaigh mé chuig agallamh- I filled out my application form and I went for an Interview

·         Is freastalaí/ glantóir mé- I’m a waiter/ cleaner

·         Táim I mo sclábhaí anseo!- I’m like a slave here

·         Oibrím- I work

·         Caithim an lá- I spend the day

·         Ag freastal ar na custaiméirí- serving the customers

·         Ag tógáil airgid- taking money

·         Ag scuabadh an urláir- sweeping the floor

·         Ag líonadh na seilfeanna- stocking the shelves

·         Ag ní na ngréithe- washing the dishes

·         Ag cóiriú leapacha- making beds

·         Ag déanamh tae agus caife- making tea and coffee

·         Is maith/bréa/aoibhinn liom an obair- I love the work

·         Is fuath/grain liom an post- I hate the work

·         Tá sé spéisiúil/ taineamhach/ leadránach/ tuirsiúil- It’s interesting/ enjoyable/ boring/ tiring

·         Faighim deich euro san uair- I get ten euro an hour

·         Tá an t-airgead go maith/ ceart go leor/ go dona- The money is good/ okay/ bad

·         Cuirim mo phá I dtaisce sa bhanc- I save my pay in the bank

6.      Críoch na litreach

·         Feicfidh mé thú I gceann míosa- See you in a month

·         Cuirfidh mé glaoch ort an tseachtain seo chugainn- I’ll call you next week

·         Abair le do dheartháir go raibh mé ag cur a thuairisce- Tell your brother I was asking for him

7.      Slán

·         Slán le grá, Áine- Love from Áine

·         Slán go fóill, Sorcha- Bye for now, Sorcha

·         Do chara bhuan, Dónall- Your good friend, Dónall

·         Do mhac Dílis, Diarmuid- Your loving son, Diarmuid